Lokaal produceren is niet makkelijk
Door Jaap Stelwagen
Ooit afgevraagd wie Boskalis betaalt voor het vlottrekken van het Suez-schip Ever Given?
In de vroege ochtend van 23 maart lees ik op mijn nieuws-app het bericht van het schip ‘Ever Given’
dat vastligt in het Suez kanaal. Eerlijkheidshalve heb ik snel even opgezocht waar het Suez kanaal
precies ligt. Precies tussen China en Nederland, gah! Bij ons was dat onmiddellijk code rood, er
waren toen acht van onze containers onderweg naar Rotterdam.
De Ever Given, het grootste containerschip ter wereld. De ruim 200 miljoen kilo zware, 400 meter
lange boot uit 2018 voer op fietssnelheid door het kanaal terwijl op dat moment een zandstorm met
windkracht 8 woedde. Plotseling gaat er iets verkeerd, het schip slingert langzaam van rechts naar
links door het kanaal en boort zich uiteindelijk in de kade. Door het enorme gewicht is de boeg van
het schip compleet ingegraven in de grond.
Hoopvol dacht ik die ochtend nog, hoe moeilijk kan het zijn om een boot weer recht te trekken? Die
hoop vervloog snel, omstreeks 9 uur met ons eerste contact met onze transporteur Apex Global begrepen we dat het goed mis was. Dit zou twee tot vier weken duren.
Heel even hadden we het euforische gevoel van door het oog van de naald te zijn gekropen: de
voorste container was net op tijd door het Suez-kanaal geglipt. Een dag later werd de volledige
omvang van het probleem duidelijk. Alle containers waren geblokkeerd en de eerste zat zelfs óp de
Ever Given!
Ai, voor de productie prognose die ik met John Vrieze had gemaakt betekende dat we meer dan een
container per week nodig hadden. In de grootste ‘40 voet HQ’ containers gaat ongeveer 10 ton. We
zouden al vrij snel 10 ton moeten invliegen en met een beetje pech zou het 20 ton worden. Vliegen
is niet de voordeligste manier van transport en bovendien zitten we middenin een
duurzaamheidstraject. Dan helpt dit niet.
Gelukkig was er een alternatief. We hebben met acht lijnen de grootste maskerfabriek van
Nederland en met twee shifts zijn we op weg om meer dan 3 miljoen maskers per week te gaan
produceren. Kunnen we het niet wat rustiger aan doen?
Direct nadat de delegatie van VWS bij ons op bezoek was is deze
gedachte begonnen en binnen enkele dagen waren we er uit. We gaan terug naar één shift en
houden de productie op 1 miljoen maskers per week. Dit betekent dat we voldoende ruimte hebben
met onze huidige voorraden. Een prachtig gebaar van VWS en als bijkomend voordeel hebben we
meer rust om aandacht te geven aan het re-start programma van Refugee Company.
Hoe zit het met die ene container op het schip Ever Given?
Vrijdag 2 april kreeg ik bericht van Richard Hogg Lindley dat er door de eigenaren van het schip een
zogenaamde General Average was afgekondigd. In goed Nederlands een averij-grosse genoemd. Ik
had er nog nooit van gehoord, maar het idee van averij-grosse is al duizenden jaren oud. Willem
Molengraaff beschrijft het in 1881 als volgt:
“De avarij-grosse […] haren oorsprong vindt in een contract, in zooverre namelijk als zij
oorspronkelijk het gevolg was van eene afspraak die tusschen de kooplieden, welke oudtijds met
hunne goederen mede aan boord gingen, en den schipper onder den drang van een dreigend gevaar
gemaakt werd, krachtens welke de laatste gerechtigd werd goederen tot gemeen behoud te werpen
onder beding dat aan den eigenaar de schade vergoed zou worden door de overige
belanghebbenden.”
Praktisch gezien betekent dit dat we in de gelegenheid worden gesteld om onze container nog een
keer te kopen, maar dan voor ongeveer de helft van de waarde. 140 jaar na Molengraaff gaat dat
gewoon via het Internet.
Dus mocht je je hebben afgevraagd, wie gaat Boskalis betalen? Wij dus. En daarmee is het prachtige
een win/win situatie. Wij kunnen voor een koopje een container met goederen kopen die we nou
net heel hard nodig hebben, en we helpen een heel klein beetje mee Nederland op de kaart te
zetten als maritieme natie.